De coronacrisis en contracten: overmacht of onvoorziene omstandigheden?

Door de coronacrisis kunnen veel ondernemingen hun contractuele verplichtingen niet meer nakomen. Leveranciers kunnen bijvoorbeeld hun producten niet meer aan u leveren door de getroffen coronamaatregelen of doordat een product schaars is geworden. Als gevolg daarvan kan het zo zijn dat u ook uw verplichtingen naar uw afnemers niet meer kunt waarmaken. Een ander voorbeeld is een afnemer die u niet meer kan betalen door de getroffen coronamaatregelen. Nakoming van de overeenkomst zal hierdoor in beginsel blijvend of tijdelijk onmogelijk zijn. Kan in dit geval de contractspartij die zijn verplichtingen uit de overeenkomst niet meer nakomt aansprakelijk worden gesteld om de geleden schade te vergoeden of kan die contractspartij zich op de escapes beroepen van overmacht of onvoorziene omstandigheden.

Overmacht

Volgens artikel 6:75 van het Burgerlijk Wetboek is van overmacht of “force majeur” sprake als de tekortkoming niet het gevolg is van de schuld van de schuldenaar en dit ook niet voor zijn of haar risico behoort te blijven.

Het kan zijn dat u en uw contractspartij in het contract of in de daarop van toepassing zijnde algemene voorwaarden hebben uitgewerkt welke situaties onder overmacht vallen. In dit geval is het aan te raden om te kijken of de situatie met betrekking tot het coronavirus hieronder valt. Hoe preciezer de situaties van overmacht zijn geformuleerd, hoe groter de kans dat een beroep op overmacht zal kunnen slagen als de situatie als overmacht is aangeduid.

Het gevolg van een geslaagd beroep op overmacht is dat degene die zich daarop beroept, de overeenkomst van zijn of haar kant niet hoeft na te komen en de schade die de wederpartij daardoor lijdt niet hoeft te vergoeden.

Onvoorziene omstandigheden

Een beroep op onvoorziene omstandigheden (artikel 6:258 Burgerlijk Wetboek) is naast een beroep op overmacht mogelijk. Op dit artikel kan alleen een beroep worden gedaan indien het gaat om extreme omstandigheden die na het sluiten van de overeenkomst zijn ontstaan, waardoor de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mag verwachten.

Hierbij dient te worden opgemerkt dat een beroep op onvoorziene omstandigheden door de rechter terughoudend wordt getoetst. Daarnaast moet er bij de beoordeling rekening worden gehouden met alle omstandigheden van het geval. Bij een geslaagd beroep kan de rechter de overeenkomst wijzigen of geheel of gedeeltelijk ontbinden.  

Wij kunnen u helpen met het beoordelen van overmachtsclausules in bestaande overeenkomsten of in de daarop van toepassing zijnde algemene voorwaarden of met het opstellen van overmachtsclausules in toekomstige overeenkomsten of in de daarop van toepassing zijnde algemene voorwaarden. Ook voor andere vragen naar aanleiding van het bovenstaande artikel kunt u contact opnemen met onze specialisten.