Bestuurder stichting of vereniging aansprakelijk

Doet u vrijwilligerswerk? En doet u dat onbezoldigd? Bijvoorbeeld als bestuurder van een stichting of vereniging? Bestuurders van stichtingen of verenigingen kunnen aansprakelijk zijn voor schade die is toegebracht aan de eigen organisatie of aan derden. Ook als die schade is veroorzaakt door een collega bestuurslid. En ook indien zij hun werkzaamheden als vrijwilliger en onbezoldigd verrichten.

Volgens artikel 2:9 BW is elke bestuurder tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke vervulling van de hem opgedragen taak. Die rechtspersoon kan een stichting of een vereniging zijn. Schending van deze verplichting kan leiden tot (interne) aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover die rechtspersoon.

Het Gerechtshof Amsterdam heeft op 12 juni 2012 over dit onderwerp een uitspraak gedaan. De secretaris van het Nederlandse Rode Kruis had voor ruim € 160.000,= privé-uitgaven gedaan ten laste van het Rode Kruis. Het Rode Kruis vorderde terugbetaling van dit bedrag, zowel van de secretaris als van de penningmeester. De rechtbank wees de vordering tegen de secretaris toe, maar die tegen de penningmeester af. Het Rode Kruis ging daarop in hoger beroep bij het Gerechtshof te Amsterdam. Het Hof oordeelde dat het uitgangspunt van artikel 2:9 BW is, dat het algemene beleid van een rechtspersoon (waartoe ook het financiële beleid behoort), een zaak is van het gehele bestuur. Er is sprake van collegiale verantwoordelijkheid. Een bestuurder kan zich van aansprakelijkheid disculperen, door aan te tonen dat een tekortkoming niet aan hem te wijten en dat hij niet nalatig is geweest in het treffen van maatregelen. Daarvoor wordt een proactieve houding verlangd. Het Hof oordeelde dat de penningmeester (die in het dagelijkse leven accountant is) bij zijn taakuitoefening onvoldoende initiatief had getoond en passief was geweest, waarmee hij zijn taak als penningmeester niet naar behoren heeft vervuld. Daarvan was hem volgens het Hof een ernstig verwijt te maken. Het feit dat de penningmeester onvoldoende tijd had voor het penningmeesterschap, ontsloeg hem volgens het Hof niet van zijn verplichting die taak naar behoren uit te oefenen zolang hij deel uitmaakte van het bestuur. De penningsmeester kon zich niet disculperen en was volgens het Hof hoofdelijk aansprakelijk voor de privé-uitgaven van de secretaris.

De enkele omstandigheid dat de penningmeester als vrijwilliger opereerde, bracht volgens het Gerechtshof niet mee dat van hem niet het inzicht en de zorgvuldigheid mogen worden verwacht van een bestuurder die voor zijn taak berekend is en deze nauwgezet vervuld.

Van belang is nog dat de penningmeester een beroep had gedaan op artikel 12 van het vrijwilligersreglement van het Rode Kruis. Daarin is bepaald dat vrijwilligers alleen aansprakelijk zijn in geval van opzet of grove schuld. Dit verweer werd door het Gerechtshof gepasseerd. Artikel 2:9 BW is van dwingend recht en daarvan kan niet door middel van een vrijwilligersreglement worden afgeweken.
Het arrest van het Hof kunt u hier lezen.

Het arrest van het Hof sluit aan bij een vonnis van de Rechtbank Rotterdam van 1 augustus 2012. In die zaak was een bestuurder namens een stichting (in oprichting) een huurovereenkomst aangegaan, maar de stichting bleek al spoedig niet in staat om de huur te betalen. De stichting ging failliet en de verhuurder sprak de bestuurder van de stichting in privé aan tot betaling van de huur (ca. € 28.000). De rechtbank oordeelde dat de bestuurder van de stichting persoonlijk een voldoende ernstig verwijt gemaakt kon worden. Dat er sprake was van onbezoldigde en vrijwillige werkzaamheden in de non-profit sector kon daaraan volgens de rechtbank niet afdoen. Volgens de rechtbank kan ook van een vrijwilliger die bestuurder van een stichting is, prudent handelen in het maatschappelijke verkeer worden verwacht. De omstandigheid dat de bestuurder geen inkomsten ontving uit de stichting vormde voor de rechtbank uiteindelijk wel een van de omstandigheden die aanleiding gaf tot matiging van de door de bestuurder te betalen schadevergoeding (tot € 10.000). Het vonnis van de Rechtbank is hier te lezen.

Voor vragen over dit onderwerp kunt u onder meer contact opnemen met Herman Kreikamp.
Volg Blauw Tekstra Uding advocaten op LinkedIn.