Algemene Voorwaarden: een ZZP'er met consumentenbescherming

De consument wordt bij het sluiten van overeenkomsten met professionele verkopers door de wet beschermd. Het idee hierachter is dat de consument als zwakkere partij bescherming behoort te krijgen tegen onredelijk bezwarende bedingen in algemene voorwaarden van een professionele wederpartij. Hoe zit het echter met de bescherming van een zelfstandige zonder personeel (“ZZP’er”) met betrekking tot algemene voorwaarden? Recent deed de rechtbank Den Haag hierover uitspraak.

In casu drijft een ZZP’er een eenmanszaak die onder meer verschillende sportmassage- en blessurepreventie opleidingen geeft. Ten behoeve van het aanbieden van deze opleidingen heeft de ZZP'er gedurende meerdere jaren protocollen en materiaal ontwikkeld. Om deze waardevolle gegevens goed op te slaan sluit de ZZP’er een back-up overeenkomst met KPN voor externe opslag van de bestanden op haar computer en harde schijf („back up account”). Op een gegeven moment crasht de computer van de ZZP’er waarna zij zich tot KPN richt met verzoek haar inloggegevens te verkrijgen voor haar back up account, zodat zij alsnog over haar bestanden kan beschikken. KPN maakt echter een fout door het account van de ZZP’er af te sluiten en een nieuwe te openen waardoor ook al haar back-up bestanden verloren zijn. De ZZP’er stapt vervolgens naar de rechter en eist schade van KPN, voor het opnieuw (door externe partijen) laten vervaardigen van het verloren cursusmateriaal, omdat KPN tekortgeschoten is in de nakoming van haar verplichtingen onder de back-up overeenkomst.

KPN heeft (o.a.) als verweer gevoerd dat haar een beroep toekomt op de uitsluiting van aansprakelijkheid als bedoeld in artikel 14.1 en 14.3 van haar algemene leveringsvoorwaarden. In dit artikel staat dat de totale aansprakelijkheid van KPN is beperkt tot vergoeding van – onder meer – dood- en letselschade, zaakschade, aantoonbare redelijke kosten ter voorkoming of beperking van schade met een absoluut maximum van EUR 1.000.000. Artikel 14.3 van de algemene leveringsvoorwaarden bepaalt dat de aansprakelijkheid voor niet in artikel 14.1 opgenomen schade, waaronder mede begrepen gederfde winst, verlies van gegevens en schade door bedrijfsstagnatie te allen tijde is uitgesloten. 

Artikel 14.1 en 14.3 van de algemene leveringsvoorwaarden zijn als exoneratiebedingen aan te merken als bedoeld in artikel 6:237 sub f BW. Dergelijke bedingen die de gebruiker geheel of ten dele bevrijdt van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding staan op de zogenoemde grijze lijst, en worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn ten aanzien van een wederpartij, zijnde een natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Vast staat dat artikel 6:237 sub f niet rechtstreeks tussen de ZZP’er en KPN van toepassing is.

De rechtbank is echter van oordeel dat aan deze bepaling in de grijze lijst reflexwerking toekomt jegens de ZZP'er, nu zij een met consumenten vergelijkbare positie inneemt. De ZZP'er heeft op dit punt volgens de rechtbank terecht gesteld dat zij een kleine zelfstandige is, geen personeel in dienst heeft en voorts haar eenmanszaak lange tijd naast haar baan in loondienst heeft gevoerd. Verder staat vast dat de door KPN aangeboden back-up dienst niet onmiddellijk samenhangt met de bedrijfsmatig door de ZZP'er ondernomen activiteiten en buiten het gebied van haar eigenlijke professionele activiteit ligt, namelijk het verzorgen van opleidingen. De ZZP’er is (in deze situatie) niet of nauwelijks van een consument te onderscheiden en komt via de open norm van artikel 6:233 aanhef en onder a BW de bescherming toe van de grijze lijst. 

De ZZP’er heeft consumentenbescherming en hierdoor recht op schadevergoeding, ondanks de ruime exoneratie in de algemene voorwaarden van KPN.