Een stuitende uitspraak van de Hoge Raad

Nederland kent al sinds de jaren negentig van de vorige eeuw de mogelijkheid van een collectieve actie. Verenigingen en stichtingen, die aan bepaalde voorwaarden voldoen, kunnen opkomen voor een groot aantal gedupeerden en op die manier de belangen van die gedupeerden behartigen, met name door het indienen van schadeclaims, het onderhandelen daarover en het eventueel voeren van procedures over de vraag of de aangesproken partijen onrechtmatig hebben gehandeld tegenover de gedupeerden. De schadevergoeding zelf zal overigens wel door de gedupeerden op individuele basis moet worden geaccepteerd, daarover kan de vereniging of stichting niet procederen in het kader van de collectieve actie. Het hof te Amsterdam heeft de speciale bevoegdheid om een schikking over een ‘massaclaim’ algemeen verbindend te verklaren.

Bekende voorbeelden van collectieve acties zijn de claims bij Dexia, de DSB Bank en de claims van de DES slachtoffers. Ook in verband met het boekhoudschandaal bij Ahold in 2003 zijn collectieve claims ingediend door gedupeerde beleggers/aandeelhouders. Een onderdeel van deze collectieve claim richt zich tegen de toenmalige accountant van Ahold (Deloitte). Daarbij heeft de vereniging VEB namens 460 gedupeerden de accountant aansprakelijk gesteld voor diens rol bij het boekhoudschandaal. Op enig moment dreigden echter de vorderingen van de gedupeerden op de accountant te verjaren, uitgaande van een verjaringstermijn van vijf jaar na ontdekking van de schade. Deze verjaring kan op zich eenvoudig worden gestuit door middel van een brief, mits die de juiste formulering bevat en kan worden aangetoond dat die de ‘geadresseerde’ ook daadwerkelijk (tijdig) heeft bereikt.   

De interessante vraag deed zich nu voor of de vereniging VEB in het kader van de collectieve actie ook de bevoegdheid heeft namens alle gedupeerden deze verjaring – collectief – te stuiten. De rechtbank te Amsterdam stelde hierover een zogenoemde prejudiciële vraag aan de Hoge Raad. De Hoge Raad is van oordeel dat een collectieve stuiting van de verjaring inderdaad mogelijk is. De collectieve actiemogelijkheid is bedoeld om een effectieve en efficiënte rechtsbescherming te bieden aan personen voor wier belangen een rechtspersoon (dus vereniging of stichting) opkomt. Een collectieve actie is in beginsel mogelijk als de bij de vordering betrokken belangen zich voor bundeling lenen. De enige beperking is dat door middel van een collectieve actie geen schadevergoeding kan worden gevorderd, omdat deze aan de individuele personen toekomt en er anders juridische-technische complicaties zouden ontstaan. Dergelijke beperkingen of complicaties doen zich volgens de Hoge Raad niet voor bij een collectieve stuiting. Die is dus toegestaan.
Een ‘stuitend’ arrest van de Hoge Raad, maar dan in de goede zin van het woord.

Lees het hier